کلاید ویلیام تامبو - زندگینامه کلاید ویلیام تامبو

چرا پلوتون از جمع سیاره‌های منظومه شمسی خارج شد؟

به‌دنبال کشف اریس، این پرسش‌ها مطرح شد: «اگر پلوتون سیاره است؛ پس، اریس هم سیاره خواهد بود؟» «درباره‌ی دیگر اجرام یخی کمربند کویپر چطور؟» «وجه تمایز جرم آسمانی با سیاره در چیست؟» بدین‌ترتیب، امری که تا قبل از این بدیهی و ساده به‌نظر می‌رسید با ابهامات زیادی همراه شد. چنین تعریفی پلوتون را دوباره وارد گروه سیاره‌ها می‌کرد؛ اما مشکل این تعریف آن بود که ماه و دیگر قمرهای موجود در منظومه‌ی شمسی جزو سیاره‌های منطومه‌ی شمسی قرار می‌گرفتند و تعداد سیاره‌ها به بیش از ۱۱۰ سیاره می‌رسید. در این تاریخ، پژوهشگران اتحادیه‌ی بین‌المللی ستاره‌شناسی (IAU) به حذف پلوتون از گروه سیاره‌ها رأی موافق دادند؛ زیرا معتقد بودند پلوتون دیگر سیاره‌ای معمولی نیست و در رده‌ی سیاره‌های کوتوله جای می‌گیرد.

ایتان سیگل، متخصص اخترفیزیک، در پاسخ به استرن نوشته است: حقیقت ساده این است که پلوتون از همان ابتدا هم به‌اشتباه در گروه سیاره‌های منظومه‌ی شمسی قرار گرفته بود؛ درحالی‌که برای ۸ سیاره‌ی دیگر این‌طور نیست. یک سال بعد، استرن به‌همراه ستاره‌شناس دیگری در مقاله‌ای در واشنگتن‌پست، تعریف IAU از سیاره را عجولانه و ناقص خواند و اظهار کرد ستاره‌شناسان باید این ایده را بازنگری کنند. یکی از پیشنهادهای جنجالی‌ آن بود که تعداد کل سیاره‌های منظومه‌ی شمسی به ۱۲ سیاره افزایش پیدا کند که سرس، بزرگ‌ترین سیارک و پلوتون و قمر شارون را شامل می‌شد.

در این نشست که با حضور رئیس کمیته‌ی تعریف سیاره در IAU برگزار شده بود، شرکت‌کنندگان اصرار کردند نام پلوتون دوباره به جمع سیاره‌های منظومه‌ی شمسی برگردد. از آن تاریخ به‌بعد، فقط اجرام واقع در مسیر عطارد تا نپتون سیاره تعریف شدند و پلوتون و اشیای پیرامونش هم در رده‌ی سیاره‌های کوتوله قرار گرفتند. در سال ۲۰۱۷، تعریف جدیدی برای سیاره پیشنهاد شد: «سیاره‌ی جسم گِردی در فضا است که در ابعاد کوچک‌تری درمقایسه‌با ستاره قرار دارد». پس از ظهور تلسکوپ، ستاره‌شناسان دو سیاره‌ی جدید، اورانوس و نپتون را کشف کردند که با چشم غیرمسلح بسیار نامعلوم به‌نظر می‌رسیدند.

منبع