بنابراین، در جامعه روستایی، خانواده یک واحد تولیدی محسوب می شود در این واحد تولیدی، با تقسیم کار میان اعضای خانواده، مراحل مختلف تولید انجام میشود و اساس زندگی اقتصادی در درون گروههای خانوادگی شکل میگیرد, در حالیکه در جوامع صنعتی و شهری، به دلیل جدایی بین فعالیتهای اقتصادی و سایر فعالیتها, معمولاً ((کار)) در خارج از گروه خانوادگی انجام میگیرد و مواردی نیز که کار در درون گروه خانوادگی صورت میگیرد, نادر است. گاهی نیز برادران و خواهران بعد از فوت والدین، بدون اینکه ازدواج کنند به زندگی جمعی خود در درون خانه پدری ادامه میدهند، بدین ترتیب خانواده روستایی حمایت از فرد را تا زمانی که به زندگی خود در درون خانه پدری ادامه میدهد, به عهده دارد و به همین دلیل برخلاف خانواده شهری, خانواده روستایی کمتر دچار از هم گسیختگی شده و با مشکلات فرهنگی و روانی و اجتماعی کمتری روبرو میگردد.
اینچنین خانواده از نوع پدرسالاری را نمی یابد با خانواده به معنای وسیع کلمه, یعنی با گروه خویشاوندی متشکل از چندین کانون خانوادگی مستقل اشتباه گرفت، زیرا در حقیقت، در این کانونهای خانوادگی که در مجموع, شبکه خویشاوندی را به وجود میآورند، روابط خویشاوندی خاصی وجود دارد که خصوصاً در دید و بازدیدهای متقابل، جشنها و بعضی حوادث مثل ازدواج و فوت منعکس می شود. فراوانی پایدار سازیها و ابداعات تازه, و اصالتی که این روزها در زمینه ابتکارات مربوط به رابطه کاری و ساختار قدرت بروز میکند, دست آوردهایی هستند که کشاورزی را, برای ایجاد گزینهای دیگر و یا گزینههایی دیگر, در بین موضوعاتی قرار میدهد که آن موضوعات نقطه های عطف مقدم مسائل اجتماعی به شمار می روند.
این تقابل که جنبه بیانی و آکادمیک آن مهم تر از جنبه واقعی آن است, یک موضوع تاریخی به شمار میرود و با واقعیت کنونی, که شهری و روستایی در حیطه نفوذ یکدیگر قرار گرفته اند, همخوانی ندارد, زیرا این معنی بیشتر از آن که حاصل یک بینش تحلیلی همه جانبه باشد, از یک مفهوم فضایی و یک برش جغرافیایی به دست آمده است. زیرا از طرفی، کشاورزی خصوصاً وقتی دامداری مکمل آن شود باعث ایجاد کارهای متنوعی میشود که مشارکت زنان و حتی اطفال کم سن و سال را ایجاب میکند, از طرف دیگر, کشاورزی سنتی به دلیل بازده ضعیفی که دارد, کارهای جنبی فراوانی ایجاد می کند که این خود موجب تقسیم کار باز هم بیشتر در درون گروه خانوادگی می شود.
دفتر مرکزی انتشارات بوم سازه (سیویلیکا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بین خیابان کارگر و بزرگراه چمران، کوچه پروانه، پلاک ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱. تمامی خدمات پایگاه سیویلیکا ، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می باشند و فعالیت های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است. تلفن: ۸۸۰۰۸۰۴۴ ، ۸۸۳۳۵۴۵۰ ، ۸۸۳۳۵۴۵۱ ، ۸۸۳۳۵۴۵۲ - کد پستی: ۱۴۳۹۹۱۴۱۵۳.
این بیتوجهی از یکسو، از جریانهای فراعلمی در حوزه تحولات کلان ملی و بینالمللی یعنی اقتصاد و سرمایهداری و تلاش آن برای ادغام روستا در خودش ناشی میشود و از سوی دیگر، برخی ریشههای آن در سنتهای نظری مارکسیستی و پوزیتیویستی به عنوان مفروضات و منشأ مطالعات جامعهشناختی روستایی است؛ همچنین فقدان مفهومپردازی مناسب برای دین روستایی نیز عاملی است که سبب شده است که ایده دین چنان که به صورت نهادی شهری تعریف شده است، فرض شود و لذا چون مؤلفههای این دین نهادی در روستاها نیست، عملاً امور دینی روستا، در صورت مشابهت با شهر، یا ذیل عنوان عناصر دینی مطرح شوند، و یا ذیل عنوان خرافات و باورهای خرافی توصیف شوند.
(قبلی، 13) لهساییزاده نیز این مطالعات را در دستهبندی دیگری مطرح میکند که عبارتاند از 1ـ تکنگاریها، که معمولاً یک روستا را به طور خاص بررسی کردهاند، اگر چه جایگاه واقعی یک روستا را در کل ساخت اقتصادی اجتماعی ایران نشان نمیدهند؛ 2ـ تحقیقات مقطعی، که عموماً با اصلاحات ارضی مرتبط بود و بر وضعیت روستاها در همان زمان تأکید داشتند؛ 3ـ مطالعات تخصصی پیرامون یک موضوع خاص در روستا؛ 4ـ مطالعات روستایی که بیشتر جنبه آماری داشتند و دولت و سازمانهای ذینفع آنها را انجام میدادند (لهساییزاده، 1382: 7). موضوعات محوری برخی از این پژوهشها عبارتاند از: مسئله مشارکت در جامعه روستا (دانش مهر و احمدرش 1388 و کوهی و تقوی 1382)، بررسی کمی تأثیر رسانهها بر زندگی روستایی (رضویزاده 1385)، فهم آماری و پرسشنامهای فقر در روستا (غفاری و حقپرست 1383 و شادیطلب و حجتی کرمانی 1387)، فهم آماری و پیمایشی از مسئله جنسیت و نقش زن در روستا (معیدفر 1383، منصورآبادی و کرمی 1385 جهانگیری و لهسائیزاده 1387)، بررسیهای پیمایشی در برنامهریزیهای روستایی (زمانی و لاری 1385، افروخته 1380).
مقدمه ۵ توسعه شهری و روستایی چین ۸ جامعه شناسی روستایی ۱۲ مسائل مورد بررسی جامعه شناسی روستایی ۱۳ تاریخ شهر سازی ۱۳ تمدن ایران ۱۶ ساسانیان ( قرن سوم تا هفتم میلادی ) ۱۶ عوامل مشخص شهر در دوره اسلامی ۱۷ عناصر اصلی شهر در دوران اسلامی ۱۷ فرم شهر ایرانی در دوره صفوی ۱۷ اروپا ۱۹ تمدن های نخستین اروپایی ۱۹ قرون وسطا در اروپا ۱۹ دوره رنسانس ( ۱۴۲۰ تا ۲۱۹۰۰ ) ۲۰ پیش شهرسازان ترقی گرا ( نوگرا ) ۲۳ پیش شهرسازان فرهنگ گرا ۲۳ پست مدرنیسم ( فرا نوگرا Post modenism ) پست- پست مدرنیسم ۲۷ ( فراتر از فرا نو گرا ) ۲۷ مدرنیته ۲۹ رنسانس ۳۰ عصر روشنگری ۳۳ انقلاب صنعتی ۳۴ اولین ساختمان های مدرن ۳۵ برنامه ریزی شهری ۳۵ شهر چیست ؟ ۳۵ تعاریف مختلف شهر ۳۷ شهرسازی کدامست ۳۹ شهرساز کیست ۴۱ برنامه ریزی و انواع آن ۴۴ انواع برنامه ریزی ۴۵ انواع برنامه ریزی از نظر مدت اجرا ۴۸ برنامه ریزی منطقه ای ۵۰ طرح کامل منطقه ای ۵۳ برنامه ریزی روستائی ۵۳ طرح شهرک روستایی ۵۶ طرح هادی روستائی ۵۶ طرح هادی شهری ۵۷ طرح جامع شهری ۵۸ طرح تفصیلی شهری ۵۹ طرح آماده سازی زمین ۶۱ طرح احداث شهرهای جدید ۶۳ طرح ریزی شهری ۶۵ برنامه ریزی شهری ۶۷ دور تسلسل برنامه ریزی شهری ۶۸ مقایسه برنامه ریزی شهری و طراحی شهری ۷۲ طرح هادی روستا ۷۳ طرح هادی شهر ۷۳ طرح تفصیلی ۷۴ طرح جامع شهر Master Plan ۷۵ منابع ۷۶.
در جامعهشناسی روستایی به بررسی انواع نظامهای اجتماعی؛ مانند خانواده، جمعیت، گروهبندی، ارزشهای اجتماعی هنجارهای اجتماعی، گرایشها، کارکردها، تحولات و بالاخره کلیه امور و مسائل جامعه روستایی پرداخته میشود که شناخت آنها میتواند، از یک سو برای توسعه، رفاه اجتماعی و بهبود زندگی روستانشینان سودمند باشد و از سوی دیگر زمینه گسترش جامعه شناسی روستایی به عنوان یک رشته علمی فراهم گردد. در همایش سالانه چهارم اطلاعات شهری منطقه آسیا – اقیانوسیه که در ماه مه سال ۲۰۰۴ در شهر شانگهای چین برگزار شد، چین به طور فعالانه تری به همکاریهای مربوط به توسعه فنـــاوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه کسب و کار منطقه ای ظاهر شد و در چارچوب تفاهم نامه نهایی این همایش، مقرر شد بسیاری از شهرها و مناطق این کشور در فعالیتهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش موثرتری ایفــا کنند.